พระธาตุจอมศรี เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2420 - 2430 ได้มีพ่อใหญ่พระโบราณ เป็นคนจังหวัดอุบลราชธานี ได้ยินข่าวว่าลุ่มแม่น้ำหนองหานเป็นถิ่นที่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยข้าว ปลา อาหาร จึงพยายามมายังลุ่มแม่น้ำหนองหาน โดยนำช้างจำนวน 9 เชื่อกมาด้วย และได้นำมาเลี้ยงไว้ที่ดงป่ายาง (อยู่หน้าโรงเรียนบ้านเหล่าแชแลหนองแวง) ต่อมาช้างทั้ง 9 เชือกก็ได้ล้มตายที่ดงป่ายาง จากนั้นพ่อใหญ่พรโบราณได้มาก่อตั้งบ้านแชแล ซึ่งท่านเป็นทวดของ พระครูสุวรรณ ธรรมชาดา เจ้าอาวาส วัดธาตุจอมศรี ท่านได้ไปพบวัดร้างและได้เห็นเจดีย์ทรงสี่เหลี่ยม ก่อสร้างด้วยศิลาแลง(อิฐแดง) องค์พระธาตุสูง 7 - 8 เมตร กว้าง 4 เมตร ยาว 4 เมตร จึงได้นำชาวบ้านมาบูรณะสร้างหลังคาครอบองค์เจดีย์ไว้ จากนั้นชนรุ่นต่อๆมาก็พากันมาทำนุบำรุงองค์พระธาตุเรื่อยมา และมีพระภิกษุไปจำพรรษาพร้อมบูรณะมาเรื่อยๆ จนเป็นวัดธาตุจอมศรีในปัจจุบัน หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า วัดนอก

          ลักษณะขององค์พระธาตุจองทององค์เดิมนั้น เก่าแก่และชำรุดทรุดโทรมมาก ที่สำคัญและเป็นสิ่งที่น่าอัศจรรย์คือ อิฐที่ฐานขององค์พระธาตุชำรุดและหลุดออกมาจนทำให้ฐานขององค์พระธาตุทั้งสี่ด้านเว้เข้ามากพอสมควรและตัวองค์พระธาตุก็เอียงมาก จนเห็นได้ชัดเจน แต่องค์พระธาตุก็ไม่ล้มลง องค์พระธาตุเป็นมาลักษณะนี้ตั้งแต่เมื่อไหร่ก็ไม่มีใครทราบ และมีผู้สันนิษฐานว่าองค์พระธาตุสร้างขึ้นในสมันขอม